Het Begin
Een paar keer per jaar overkomt me dit: ik reageer op een tweet en er volgt een diarree van afkeurende reacties. Deze keer benoemde ik een tweet met daarin een foto van Bruno Martins Indi van Jan Roos als racistisch. Binnen een paar uur stond mijn TL vol met reacties hoe ik dat nu toch kan doen. Volgens de een had hij iedereen kunnen tweeten die zo keek, volgens een ander was ik wat uitleg verschuldigd en een hele reeks domme persoonlijke aanvallen met nog een lekker nabrander van Jan Roos zelf waarin ik zelf van racisme word beticht.
De laatste jaren wordt racisme op een sluipende manier geaccepteerd.Ik wil Wilders niet overal de schuld van geven maar het opgekomen nationalisme en populisme dragen hier wel aan bij. Dit resulteert in omroepen zoals PowNed die menen dat het ‘gezonde verstand’ van de middelbare blanke man altijd tot de correcte conclusie leidt. Zoals hier: een foto van een donkere voetballer is geen racisme, het had ook Robben kunnen zijn. Nou nee dus.
Wat blijkt uit de reacties, vooral van jongeren, is dat racisme één op één gekoppeld wordt aan huidskleur. Dat is al een hele tijd niet meer het geval. Het is daarom verstandig om de definitie van de VN er even bij te halen racisme is:
“elk onderscheid, uitsluiting, beperking of voorkeur gebaseerd op ras, huidskleur, afstamming, of nationale of etnische oorsprong die het doel of effect heeft van opheffing of aantasting van erkenning, genieting of uitoefening, op basis van gelijkwaardigheid, van mensenrechten, en fundamentele vrijheden in het politieke, economische, sociale, culturele of enig ander veld van het openbare leven”.
Een belangrijke manier om dit onderscheid te maken zijn de stereotypen. Bekende voorbeelden van racistische stereotypen zijn “Joden zijn uit op je geld” en “Surinamers zijn lui”. Onwaarheden die gebruikt worden om onderscheid te maken en waarmee een hele groep op achterstand wordt gezet. Om deze reden is de manier waarop Wilders over moslims praat als racistisch te beschouwen. Hij creëert een stereotype extreme moslim en behandelt vervolgens de hele groep als zodanig.
Context
Bruno Maritns Indi is een getalenteerde verdediger bij Feijenoord die dit jaar zijn doorbraak maakt. Hij zal de club waarschijnlijk heel wat geld op gaan leveren. Reden voor Bas Paternotte om zijn portret als avatar te kiezen. Dat heeft hopelijk niets te maken met de ‘zwarte piet’ discussie waarin Paternotte ook acteert maar met pure bewondering voor de kwaliteiten van deze voetballer. Het feit dat internetidioot Robert van den Engel deze avatar van Paternotte meteen linkt aan Zwarte Piet maakt duidelijk dat de donkere wolken van het racisme zich samentrekken boven de 22-jarige voetballer. Martins Indi, en dat moet gezegd, heeft nooit enige aanleiding gegeven om in de discussie betrokken te worden. Hij wordt puur door zijn uiterlijk hierin gezogen.
Als voetballer heb je portretrecht maar geen privacy, zeker niet tijdens een WK. Iedere stap die je zet wordt vastgelegd door tenminste drie camera’s. Een foto waarop je wat minder florissant staat afgebeeld zal er altijd komen. Van Bruno wordt een foto gemaakt terwijl hij op de grond ligt na een zware botsing tijdens de wedstrijd Nederland Australie. Alleen het wit van zijn ogen is zichtbaar. Dit is de gehele foto:
Jan Roos gebruikt alleen het bovenste deel van de foto. Hierdoor ontstaat een portret met een hoog karikaturaal karakter. Als Selfie had Martins Indie deze foto waarschijnlijk gedelete maar vanwege de nieuwswaarde en het feit dat hij voetballer is, is de foto openbaar al vraag ik me af of zo’n edit in overeenstemming is met het copyright.
Anouk daarentegen maalt niet om privacy. Ze heeft een gezin met kinderen en daar komt er binnenkort eentje bij. Als trotse moeder zet ze een foto van zichzelf, een prachtige zwangere vrouw, op haar Facebook. Ze heeft in het verleden een relatie gehad met de zanger van reggae band The Postmen en daaruit een aantal kinderen. Bovendien geeft ze openlijk toe voorkeur te hebben voor groot geschapen mannen. Kortom de typische PowNed fan zal niet met haar het bed delen. Nadat ze zich mengt in de zwarte piet discussie wordt ze om haar verleden op Facebook uitgescholden voor ‘nikker lover’ en ‘nigger bitch’.
De Tweet
Deze twee zaken plaatsen natuurlijk een tweet die Anouk en Bruno Martins Indi al in een gevoelig racistisch kader maar een tweet waarin beiden genoemde worden hoeft daarom niet per se racistisch te zijn. Al is de context van de Zwarte Piet discussie natuurlijk niet toevallig. Maar Jan Roos stopt werk in zijn twittergedrag, allereerst maakt hij van de hoog zwangere Anouk zijn Avatar, vervolgens knipt hij de foto van Martins Indi bij waardoor het karikaturale effect wordt uitvergroot. En dan, dan gaat hij de gedachtenstroom van Martins Indi invullen: “Bruno hoort dat Anouk van hem zwanger is”.
Wat gebeurt hier? Allereerst wordt hier keihard beweert dat Martins Indi en Anouk sex hebben gehad wat impliceert dat Martins Indi voldoet aan het stereotype van mannen van Afrikaanse afkomst dat ze een voorkeur hebben voor blonde, blanke vrouwen. Waarschijnlijk is dat niet, al mag dat natuurlijk best. Een tweede stereotype waarop een beroep wordt gedaan is de vermeende sexuele drive van gekleurde mannen. Iets wat onderstreept wordt door de tweede reactie onder de tweet: “Dan wil je twee dingen een DNA test en een SOA test”. Het derde stereotiep waaraan de tweet refereert is de mindere intelligentie van gekleurde mensen want als Martins Indi slim was geweest dan had hij ervoor gezorgd Anouk niet zwanger te maken. Zo heeft alleen het zinnetje van deze tweet al een driedubbele racistische stereotype lading. Daar komt nog bij de Zwarte Piet discussie en Anouks privé leven. Daarom vind ik dit een misselijkmakende racistische tweet. Duidelijk?
P.S.
Daarnaast is de tweet natuurlijk sexistisch maar dat hoef ik toch niet uit te leggen hopelijk?
Andrevanes's Blog 