Waarom de rector van het Kennemercollege gelijk heeft

Dit zijn tijden waarin het calvinistische Nederlandse volk graag een scherpe lijn trekt tussen goed en kwaad. Boven iedere uiting van iedere Nederlander hangt het vraagteken: Ben jij Charlie? Als het antwoord nee is, word je spontaan het slachtoffer van hoon en haat. Was het maar zo eenvoudig.

Stel je werkt op een instituut met een sterk internationaal karakter. Wanneer  daar het jaarlijkse Sinterklaasfeest wordt gevierd roepen de Zwarte Pieten bij sommige van de internationale gasten heftige reacties op. Blackfaces die door het gebouw lopen en pepernoten op de bureau’s leggen. Dat kan niet vonden sommige gasten, ze voelen zich gediscrimineerd. De directie kan in zo’n geval besluiten om Zwarte Piet niet meer in die vorm deel te laten nemen aan het Sinterklaasfeest. Immers het heeft niets te maken met het werk in het instituut en het schoffeert bepaalde gasten. De directie moet er voor zorgen dat de werkomstandigheden binnen het instituut goed zijn voor gasten van elke nationaliteit.

Stel je bent rector op een school. Daarbij ben je in eerste instantie verantwoordelijk voor de rust en de orde, dat is immers een noodzakelijke voorwaarde voor een goede leeromgeving. Aan relletjes en opstootjes heb je dan niet veel. Een leraar die zo onverstandig is om een poster op te hangen waaraan een aanzienlijk deel van de leerlingen zich stoort draagt niet bij aan die rust en een optimale leeromgeving. Als rector verzoek je dan vriendelijk om die poster te verwijderen. De eerste taak van een school is opvoeden en jongeren een goede leeromgeving te bieden. De rector verbiedt nadrukkelijk niet om binnen de klas een discussie over dit onderwerp te voeren.

Politici zoals Dilan Yesligoz spreken schande van het weghalen van de poster. Want de rector is in hun ogen geen Charlie. Zij weet waar de lijn tussen goed en kwaad ligt in deze wereld en verontschuldigt zich aan de Charlie’s: Het spijt mij voor de leerlingen die geen problemen hadden met de poster….voor de jongeren die nu hebben geleerd dat angstige en incompetente volwassenen meer kapot kunnen maken dan je lief is.

Het zijn de harde morele oordelen van de stuurlui aan de wal. Yesligoz bemoeit zich met het uitvoerend aspect van het werk van de rector die het volste recht heeft om te bepalen wat er wel en niet in haar school hangt. Het barst van de scholen met kledingvoorschriften voor leerkrachten, literatuur die  niet gelezen mag worden, waar kinderen de dag moeten beginnen met een gebed. Is natuurlijk allemaal geen probleem. Maar een rector die de discussie over het afbeelden van de profeet en over de fundamentele Islam niet verbiedt maar het ophangen van een kwetsende poster wel, doet eenvoudig haar werk. Met leerlingen discussiëren over belangrijke maatschappelijke thema’s gaat boven de vrijheid van meningsuiting van een leerkracht. De problemen van deze tijd worden eerder opgelost met een dialoog dan met een statement. Daarom denk ik dat het weghalen van de poster leidt tot meer Charlie’s dan het laten hangen. Een compliment!!

Spiegelgevechten

Zelf heb ik deze wijsheid geleerd van Bruno Latour maar anderen hebben dit ook gesignaleerd. Iemand die zich sterk afzet tegen een bepaalde wereldvisie kopieert daarbij het gedrag van zijn tegenstander. Hij gaat als het ware lijken op juist datgene wat hij bestrijdt. Mijn grootste voorbeeld is Richard Dawkins die zich met grote kracht afzet tegen alles wat religie is. Om dit te kunnen doen is zijn kennis van wat zijn opponenten als Heilige Boeken beschouwen groter dan van menig overtuigd gelovige. De verbetenheid waarmee Dawkins zijn standpunten inneemt doen niet onder voor extremistische moslims of fundamentele christenen. Recent leek hij zelfs even vrouwvijandig als deze diep gelovigen. Kortom je wordt wat je bestrijdt.

Eenzelfde tendens is zichtbaar in het Islamdebat. Aan de ene kant hebben we de extremistische imams die alleen hun visie van de islam als de ware zien terwijl er uiteraard tientallen verschillende opvattingen over de teksten uit de Koran bestaan. Daartegenover staat onze Nederlandse anti-imam Geert Wilders die gemakshalve ook altijd spreekt over ‘de Islam’ als een entiteit zonder onderscheid te maken in de stromingen. Hij kent alleen volledig geassimileerde moslims en foute moslims. Dus als er een aanslag plaatsvindt zoals in Parijs verwijst hij gemakshalve naar ‘de Islam’ en veegt daarmee goed en kwaad op een hoop. Net als zijn extremistische gelovige tegenhanger doet, het is een spiegelgevecht. Beiden zien met het oog op hun eigen gelijk de meerderheid van andersdenkende goedwilligen over het hoofd en willen ‘oorlog’. Voor de imam zijn het immers geen gelovigen en voor Wilders moeten moslims onzichtbaar zijn willen ze niet onder de discriminerende maatregelen van zijn politiek vallen. Kenmerkend voor mensen die zich zo diep hebben ingegraven is dat ze absoluut geen nuance willen kennen.

Het allergrootste nadeel van deze spiegeling van opponenten is wel dat dit een sterk polariserend en escalerend karakter heeft. Ze helpen elkaar in het bereiken van elkaars doelstellingen. Door een extremistische aanslag zal Wilders veel extra stemmen krijgen. Wilders komt vervolgens op Twitter zijn gelijk  halen en plaatst daarbij een afschuwelijke foto waarop een agent door het hoofd wordt geschoten. Een agent die warempel moslim is. Door ‘de Islam’ de schuld te geven zal hij met zijn zetels en zijn politiek veel gelovige moslims dieper in het geloof duwen, de radicalisering in. Door hun blindheid voor het eigen gelijk versterken ze elkaar waardoor zo’n conflict altijd escaleert.

Gelukkig heeft Frankrijk gisteren laten zien hoe het wel moet. In een samenleving reik je elkaar de hand, gelovige, ongelovige, christen, moslim, boeddhist of hindoe. En je verdedigt de waardes die je als democratische samenleving met elkaar hebt afgesproken: vrijheid van meningsuiting, gelijkheid, democratie. En je gaat niet de veiligheidsmaatregelen opbouwen maar je breekt ze af. Op weg naar een open samenleving waar je met een Kalashnikov in de hand en een bivakmuts op voor gek loopt.

P.S.

@andrevanes is op twitter gestopt. De racistische en kortzichtige bagger die je daar over je krijgt uitgestort werd me teveel. De leugen van @bpschut en @Annaninga regeert en arugmenten en daarmee de nuance krijgt geen kans.